top of page
LOGObeztła_edited.png

W odlegÅ‚oÅ›ci od zabudowaÅ„ naszej wsi, na zachód od parafialnego cmentarza, znajduje siÄ™ grupa starych drzew, porastajÄ…cych jary i zapadliska. Miejsce to nazywane jest "cholernym cmentarzem" - w czasie panujÄ…cej epidemii grzebano tu zmarÅ‚ych na zarazÄ™. Zapewne mogiÅ‚y upamiÄ™tniaÅ‚ niegdyÅ› drewniany krzyż, który z czasem siÄ™ rozpadÅ‚ w próchno. DziÅ› na próżno szukać Å›ladów krucyfiksu - miejsce epidemicznych pochówków nie jest w żaden sposób oznaczone.

​

Na teren Królestwa Polskiego cholera dotarÅ‚a w 1831 roku wraz z rosyjskimi żoÅ‚nierzami tÅ‚umiÄ…cymi powstanie listopadowe.

W tym samym roku bÅ‚yskawicznie rozprzestrzeniÅ‚a siÄ™ również na resztÄ™ Europy. Ale to wcale nie w Kongresówce lecz w Galicji choroba zebraÅ‚a najbardziej mordercze żniwo

​

Cmentarze epidemicznie inaczej nazywane sÄ… też cmentarzami „cholerynkami” lub „pomorkami”. Do poczÄ…tku XX w. organizowano je w formie mogiÅ‚y znajdujÄ…cej siÄ™ poza miastem lub wsiÄ…. Co ciekawe, te miejsca pochówku zaznaczane byÅ‚y nawet na starych pruskich mapach topograficznych, gdzie podpisywano je „Cholera-Khf” (czyli wÅ‚aÅ›nie cmentarz choleryczny). Wówczas popularne staÅ‚y siÄ™ też karawaki, czyli hiszpaÅ„skie „krzyże morowe” przedstawiane w formie pionowego pnia oraz dwóch lub trzech poprzecznych belek. Oznaczane nimi byÅ‚y miejsca pochówku ofiar epidemii, a nawet noszono je w postaci wisiorków-amuletów, które miaÅ‚ chronić przed Å›mierciÄ…, piorunami i klÄ…twami.  

​

Cmentarze takie sÄ… również w Warszawie, niedaleko CzÄ™stochowy, w samym Poznaniu i okolicach można ich znaleźć niemal 20. W czasie gwaÅ‚townej epidemii, dużym problemem byÅ‚ bowiem pochówek sporej liczby zmarÅ‚ych. Specjalne miejsca pochówku dla epidemicznych ofiar byÅ‚y organizowane też po to, by bakterie wywoÅ‚ujÄ…ce chorobÄ™ nie miaÅ‚y możliwoÅ›ci przedostania siÄ™ do skupisk ludzkich.
 

bottom of page